Κυριακή 19 Μαρτίου 2017

Οι γρατζουνιές της "Άκρας Ταπείνωσης"

γράφει η Ντίνα Μπατζιά *

Πιο πολύ κι από τα ίδια τα βιβλία, κι από τις ταινίες κι από όλα, αυτό που αξίζει είναι μετά το πόσο ερέθισε το έργο σκέψεις και συναισθήματα, και το πόσο αυτές οι διανοητικές και ψυχικές διεργασίες
πυροδότησαν αλησμόνητες κουβέντες.

Αυτό σημαίνει πως το έργο όχι μόνο δεν πέρασε αδιάφορο, αλλά μας γρατζούνισε. Τέτοιο έργο, είναι η «Άκρα Ταπείνωση» της Ρέας Γαλανάκη.



Μια σύγχρονη τραγωδία, με Χορό της το λαό της Αθήνας, που εκτυλίσσεται σε παρόντα χρόνο. Πριν και μετά, κυρίως όμως την Κυριακή 12 Φεβρουαρίου του 2012, την ημέρα της μεγαλύτερης διαδήλωσης των μεταπολιτευτικών χρόνων, την ημέρα που η Αθήνα συγκλονιζόταν από μία εξέγερση Όλων, πνιγόταν, καιγόταν, έκλαιγε. Την ημέρα που η καταρρακωμένη αξιοπρέπεια των ανθρώπων, από το πηγάδι της άκρας ταπείνωσης που την οδήγησαν οι κυβερνώντες, έλπιζε να βγει στο φως.

Έχουν γραφτεί πολλά, όμως είναι τρία σημεία που έχω ανάγκη να αναφερθώ, σαν δημοσιογράφος περισσότερο, σε σχέση με το βιβλίο, πέρα από τη τόλμη της Γαλανάκη να γράψει αυτό το έργο που αναφέρεται σε τόσο πρόσφατα γεγονότα. Βλέπετε, για τον εμφύλιο πόσα χρόνια πέρασαν για να γίνει μία ταινία …

Πρώτα πρώτα το συγκεκριμένο αντίτυπο που πήρα στα χέρια μου για να διαβάσω, το είχε διαβάσει κι άλλος προηγουμένως. Δύο άνθρωποι, δύο γυναίκες. Όταν το πήρα, η μία είχε υπογραμμίσει με μολύβι. Εγώ τσάκισα τις σελίδες, στα σημεία, που με ενδιέφεραν, που μου μίλησαν μέσα μου. Δεν συμπέσαμε σε καμία σχεδόν. Κι αυτό είναι η μαγεία του βιβλίου, του κάθε βιβλίου. Η μία, παρατήρησα, είχε υπογραμμίσει πραγματικότητες, γεγονότα παλιά ή επίκαιρα τότε του 2012, αλλά και σημεία που μιλούσε για τη μάνα, ή η μάνα. Διάβαζα και χαμογελούσα, σα να κοίταζα από κλειδαρότρυπα.

Εγώ πάλι, πήγαινα πιο πολύ στις σκέψεις, στη ψυχή, στο συναίσθημα, σε όλες αυτές τις εσωτερικές διεργασίες των προσώπων, στοιχεία – πηγές που αναβλύζουν το αριστερό ήθος, πώς ό,τι συνέβαινε, επηρέαζε τους ήρωες, αντανακλούσε στο ψυχισμό τους και πώς οι σκέψεις και τα ζόρια τους, γίνονται ή όχι πράξεις ή αποφάσεις ζωής. Και οι σκέψεις τους, είναι απίστευτες οι σκέψεις τους, όπως τις παρουσιάζει η συγγραφέας, τολμώ να πω σχεδόν ντοστογεφσκικές. Του Ορέστη για παράδειγμα…

Μα κι ο τίτλος "Άκρα Ταπείνωση", αν δεν ήταν ο πίνακας από τον οποίο προέρχεται, θα την έλεγα μέσα μου Άκρα εντροπία, θεωρώ την εντροπία αρετή, την ταπεινότητα ήθους. Αυτό είναι ο Αριστερός, ο Άνθρωπος που αγαπάει, που δίνει χωρίς να ζητάει, που φοβάται αλλά προσπαθεί γιατί ελπίζει, που πέφτει αλλά βάζει μπρος τα δυο του χέρια και σηκώνεται. Είναι αυτός που ζει, όχι απλώς υπάρχει. Ποιος είναι; Ο υπερόπτης; Ο ξεφτιλισμένος; Ο ποδοπατημένος; Ο δειλός; Ε, όχι.

Όσο διάβαζα το βιβλίο, τόσο ένα κομμάτι του μυαλού μου, έγραφε εκείνη την ώρα το δικό του βιβλίο… φυσικά η ταχύτητα αυτών των σκέψεων είναι τόσο μεγάλη και τέτοιος ο συγχρονισμός που δεν καταφέρνεις όχι στο χαρτί να τα βάλεις, ούτε να τα θυμηθείς μετά από λίγο. Όσοι γράφουν το ξέρουν αυτό, και καμιά φορά σκεφτόμαστε, να υπήρχε ένα κομπιουτεράκι συνδεδεμένο με το μυαλό μας να προλαβαίνει να καταγράφει τις πρωτόλειες, υπέροχες σκέψεις μας… Ας πούμε το «άφησε κάτω τη σημαία μου», (μαλάκα χρυσαυγίτη) αντιστοιχεί σε εκατό άρθρα για το θέμα …

Μετά, η πόλη. Έχουμε μια εξαιρετική τοιχογραφία της Αθήνας, του δημόσιου χώρου σε πραγματικό χρόνο, αλλά και σημειολογική χρήση του. Διανύουμε στις σελίδες την πόλη μας, έχουμε συνεχώς εικόνες, σαν αφηγηματικό σινεμά, μπαίνουμε σε σπίτια και κτίρια , εμβαθύνοντας στην ελληνική κοινωνία και τις φυλές της (όπως λέει το λάιφ στάιλ), σε μας όλους δηλαδή, που αλλάζει με τη κρίση, έτσι αλλάζει και η πόλη.

Το σημαντικότερο. Το 2012 δεν ήμουν ακόμη στο ΣΥΡΙΖΑ, δεν ήμουν κομματικά ενταγμένη. Αυτό έχει μία σημασία σε σχέση με τα γεγονότα που περιγράφονται, μιας και προέρχομαι από το χώρο του Ορέστη, ενός από τους ήρωες. Αν και ανένταχτη, το 2012 , είχα ακόμη μία σύνδεση. Δεν ταυτίζομαι συχνά με ήρωες εξ ολοκλήρου, ίσως με κάποια από τις καταστάσεις που βιώνουν. Παράπαια εκείνο το βράδυ, όπως και το 2011 στη πλατεία, μεταξύ του ρόλου της δημοσιογράφου και της ακτιβίστριας. Πνιγόμουν από τα χημικά και μέσα μου… Τόσο μόνη και τόσο πικραμένη… σαν το άγαλμα του Πέτρουλα.

Εκείνη η βραδιά ήταν καθοριστική, μοιραία. Ξαφνικά delete στο παρελθόν. Θα μπορούσε να είχε συμβεί νωρίτερα δυο χρόνια με τη Μαρφίν. Αμφισβήτηση. Στα κινήματα ναι, σε όλη τη Κερατέα, στο Σύνταγμα 16ωρα, στη γειτονιά μου. Πολλές οργανώσεις του χώρου διαφωνούσαν, είχαν άλλο σχέδιο, αλλά βασίλευε ο φόβος , άρα ο νόμος της σιωπής. Κι αυτό δεν είναι Αριστερά.

Επανάσταση για τη ζωή, όχι για το θάνατο, σκέφτεται ο Ορέστης. Αυτό σκεφτόμουν στις 12 Φλεβάρη όταν γύριζα σπίτι με τα πόδια, κι αυτό αποφάσισα, όπως λίγο αργότερα ανέτρεψα ένα σωρό άλλα στη ζωή μου. Ζορίστηκα, με ζόρισαν, αλλά το έκανα, και η χαρά του αντικομφορμισμού, η ελευθερία δηλαδή, που ως τότε ήταν ή θεωρία ή σκέτη βία, έγινε πράξη. Απολύτως συνειδητή η απόφαση να συνεχίσω, να ενταχθώ, γιατί οι μαχητές δεν εγκαταλείπουν. Καταλάβατε γιατί ταυτίστηκα με τον Ορέστη;

Έτσι και αυτό το βιβλίο. Μιλάμε για ένα κοινωνικό, πολιτικό αλλά και υπαρξιακό μυθιστόρημα, όπου η συγγραφέας, που προτιμά να το χαρακτηρίζει ανθρωποκεντρικό, και είναι, προσεγγίζει τη φωτιά σε ένα κόσμο που πράγματι πάσχει αλλά διεκδικεί την αξιοπρέπεια, την αλληλεγγύη, την εξέγερση κι ελπίζει. Όπως ελπίζουν οι περιχαρακωμένοι στην τραγωδία ήρωες. Τα γεγονότα έγιναν ακριβώς, το ρεπορτάζ κα Γαλανάκη, είναι αυτό, κι αυτή είναι ή δεν είναι η Ευρώπη που θέλουμε. Αλλά με τι γλώσσα, και τι ηρωίδες μάντισσες και τι θηλυκούς Μινώταυρους… Μακάρι να τα ακούγαμε, να τα διαβάζαμε έτσι τα ρεπορτάζ, οι ανόητοι δε ξέρουν πως χάριν εφήμερου συμφέροντος, στήνουν, γράφουν πλαστή Ιστορία. Ευτυχώς για εκείνη την εποχή έχουμε πια την "Άκρα Ταπείνωση". Και προσπαθώ να το πω όσο πιο ταπεινά μπορώ…

Τελειώνοντας ,θέλω να πω για την Κατερίνα, την οποία ένιωσα σαν κρυσταλλάκι από τη προηγούμενη ζωή μου… έχει γυρίσει στο χωριό, και σκέφτεται πως η αγάπη δεν αρκεί, στηρίζει αλλά δεν αρκεί, χρειάζονται κι άλλα, κι εγώ λέω πως αρκεί. Η αγάπη δεν είναι συναίσθημα, είναι αυθύπαρκτη, είναι η Αγάπη και περικλείει όλο το φως και το καλό του κόσμου, γι αυτό αρκεί… Και νομίζω πως κι η συγγραφέας το λέει, για αυτό τελειώνει μ' αυτό το αντίδοτο του φόβου. Μπορεί να κάνω λάθος, μα πάλι οι ερμηνείες μας , και μας ανήκουν και δικαίωμά μας είναι, κα Γαλανάκη.



* Το κείμενο αυτό γράφτηκε για την παρουσίαση του μυθιστορήματος "ΑΚΡΑ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ" της Ρέας Γαλανάκη, σε εκδήλωση που διοργανώθηκε -και τους ευχαριστώ- από τις ΟΜ ΣΥΡΙΖΑ Ελληνικού & Αργυρούπολης και όπως δημόσια εκφωνήθηκε, έτσι και δημοσιεύεται. Καθώς, «Verba volant, scripta manent».

στο κόκκινο

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου